Dobrze zaprojektowane i wykonane oświetlenie zewnętrzne upiększy ogród oraz ułatwi poruszania się po zmroku. Od czego rozpocząć budowę oświetlenia w ogrodzie? Jakie lampy i akcesoria instalacyjne wybrać? Jak będą przebiegały prace? Porady i inspiracje znajdziesz w naszym poradniku.

Spis treści:

1. Jakie lampy ogrodowe wybrać? Najpopularniejsze typy oświetlenia ogrodowego
2. Które parametry techniczne przy wyborze lamp ogrodowych są najbardziej istotne?
3. Jak podłączyć lampy ogrodowe krok po kroku
4. Jaki kabel do podłączenia lamp ogrodowych?
5. Jakie zabezpieczenia do lamp ogrodowych?
6. Co będzie potrzebne do podłączenia lamp ogrodowych?

Jakie lampy ogrodowe wybrać? Najważniejsze parametry i modele

Pomysł wykonania oświetlenia w ogrodzie zawsze podparty jest wizją rezultatu. Postaraj się sprecyzować swój plan i określić, jakiego rodzaju lampy chcesz mieć przed domem. Podstawowe oświetlenie ogrodu obejmuje ścieżki i główne trakty komunikacyjne. Wybierając oświetlenie i lampy ogrodowe do dyspozycji masz wiele typów i rozwiązań.

Lampy ogrodowe stojące na prąd

Tego typu lampy połączone są w jeden lub dwa równoległe szpalery. Wybierając lampy stojące, pamiętaj, żeby źródło światła nie znajdowało się na wysokości oczu. Lampy ustawia się wzdłuż chodnika prowadzącego od furtki do domu, a także do garażu, altany lub innych istotnych obiektów.

Lampy najazdowe

Poza lampami stojącymi w formie słupków do oświetlenia w ogrodzie wykorzystuje się również inne akcesoria. Często spotykane są lampy wpuszczane w podłoże, nazywane też najazdowymi. Umieszcza się je w stałym podłożu, a ponad powierzchnię parkingu lub chodnika wystaje jedynie oprawa lampy.

Lampy włączane niezależnie

Większość lamp jest uruchamiana za pomocą włączników manualnych lub systemów sterowania. Poza nimi w ogrodzie powszechnie stosuje się także lampy włączane niezależnie. W części z nich wykorzystuje się czujniki zmierzchowe, dzięki którym oświetlenie zapala się automatycznie po zachodzie słońca. Drugim wariantem jest czujnik ruchu. Takie lampy montowane są przede wszystkim przed bramkami, drzwiami wejściowymi i garażem.

Reflektory, kinkiety ścienne

Wokół domu ustawia się też niewielkie reflektory, które podświetlają drzewa, krzewy i inne rośliny. Do oświetlenia ogrodowego zaliczane są kinkiety ścienne. Można wykorzystać je do podświetlenia bryły budynku, obszaru tarasu, altany ogrodowej lub innych elementów architektonicznych.

Lampy ogrodowe solarne

Jedna z popularniejszych typów lamp, ponieważ nie wymagają podłączenia do prądu. Umieszczony u góry panel fotowoltaiczny przez cały dzień gromadzi energię, żeby lampa mogła świecić wieczorem i nocą.

Które parametry techniczne przy wyborze lamp ogrodowych są najbardziej istotne?

Wybierając lampy ogrodowe zwróć uwagę na:

• Źródło światła - zdecydowanie najlepszym wyborem są żarówki LED. Najpopularniejsze żarówki w lampach ogrodowych to LED E14 i LED E27.
• Moc i jasność - moc lampy określa jasność, z jaką ona świeci i zdolność do oświetlenia terenu. W niektórych miejscach potrzebne jest mocniejsze światło, a w innych bardziej stonowane. Wiele lamp posiada możliwość regulacji tego parametru. Warto zwrócić na to uwagę.
• Kolor światła - dobranie odpowiedniej barwy światła to gwarancja klimatu w ogrodzie. Do wyboru masz zimne, jasne, neutralne i ciepłe barwy. Niektóre modele oferują też światło w różnych kolorach. To od Ciebie zależy, jaki efekt chcesz uzyskać.
• Materiał wykonania i wytrzymałość - lampy ogrodowe narażone są na działanie zmiennych warunków atmosferycznych, więc powinny być na nie odporne. Dobrym wyborem są te wykonane ze stali nierdzewnej, aluminium czy tworzyw sztucznych. Pamiętaj o odporności na korozję, uszkodzeniach mechanicznych czy promieniowaniu UV.

A co z typem zasilania i klasą szczelności? Jakie wybrać, jeśli decydujemy się na lampy ogrodowe podłączane do prądu?

Rodzaj zasilania

W ogrodzie stosuje się instalacje niskiego napięcia (12 V i 24 V) lub dostosowane do prądu sieciowego (230 V). Wybierając niskie napięcie, będziesz w stanie obniżyć koszty poboru prądu. Taki wariant sprawdzi się przede wszystkim w małych ogrodach i przy niewielkiej ilości akcesoriów oświetleniowych.

Zastosowanie napięcia sieciowego daje większe możliwości w zakresie tworzenia dodatkowych gniazd do podłączania maszyn ogrodowych i elektronarzędzi. Taka sieć będzie lepsza, jeśli planujesz większą liczbę źródeł światła i chcesz mieć swobodę w doborze ich mocy. Wadą jest większe zużycie energii i wymagane lepsze zabezpieczenia.

Klasa ochrony IP 54 czy IP 65?

Oświetlenie ogrodu musi być zabezpieczone przed wilgocią i pyłem. Klasa ochrony IP 44 może być za niska ze względu na bezpośredni wpływ warunków atmosferycznych. Aby mieć pewność, że lampy się nie uszkodzą, wybierz klasę ochrony IP 65. Jeśli natomiast oświetlenie będzie pod zadaszeniem i nie grozi mu bezpośredni kontakt z wodą, wystarczy IP 54.

Jak podłączyć lampy ogrodowe krok po kroku?

Potrzebny jest dobry plan, pozostawienie dostępu do połączeń i bezpieczników, a także korzystanie z dobrej jakości akcesoriów. Jeśli zgromadziłeś już wszystkie narzędzia i materiały, pora przejść do pracy. Jak podłączyć lampy ogrodowe? Oto rozpiska krok po kroku.

1. Planowanie rozmieszczenia lamp - wyznacz miejsca, w których znajdą się elementy oświetleniowe. Weź pod uwagę lampy stojące i najazdowe, a także charakterystykę prac z każdym typem oświetlenia. Znajdź dogodne miejsce na umieszczenie rozdzielnicy i urządzeń sterujących. Następnie wyznacz linie prowadzenia przewodów i zaznacz je za pomocą sznurków. Przy przewodach wysokiego napięcia unikaj prowadzenia ich wzdłuż fundamentów i w pobliżu dużych drzew. Zachowaj też odległość przynajmniej 80 cm od sieci wodociągowej.
2. Kopanie rowów pod kable - głębokość rowów pod przewody zależy od napięcia. W instalacjach niskonapięciowych możesz poprowadzić je 20-30 cm pod powierzchnią gruntu. Pod przewody 230 V trzeba wykopać rów na głębokość przynajmniej 70 cm. Jeśli planujesz dodatkowy drenaż, musisz pogłębić otwory o kolejne 20 cm.
3. Układanie kabli i akcesoriów oświetleniowych - w wykopanych otworach możesz ułożyć przewody. W miejscach przewidzianych dla lamp stojących wypuść na zewnątrz taką ilość przewodu, która pozwoli na podłączenie lampy z bezpiecznym naddatkiem. Jeśli planujesz montaż lamp najazdowych, sprawdź też możliwość ich posadowienia. Pamiętaj o umieszczeniu kabli wewnątrz peszli zabezpieczających.
4. Podłączenie instalacji - prace instalacyjne zacznij od połączenia przewodów z akcesoriami oświetleniowymi. Po przypięciu wszystkich lamp (nie musisz ich jeszcze mocować do podłoża) podepnij pozostałe akcesoria sterujące, bezpieczniki i transformatory. Na końcu całość podepnij do źródła zasilania.
5. Próbne uruchomienie - zanim przejdziesz do zasypywania rowów, dokonaj wstępnego uruchomienia. Sprawdź połączenie przewodów i ich zamocowanie do obudowy lamp. Uruchom też automatykę odpowiedzialną za oświetlenie i sprawdź włączniki ręczne.
6. Prace wykończeniowe - zacznij od mocowania lamp w miejscach, gdzie mają stanąć na stałe. Możesz później jeszcze raz sprawdzić oświetlenie, usunąć ewentualne niedociągnięcia i zabezpieczyć dodatkowo łączenia przewodów. Końcowym etapem będzie zasypanie rowów. Pierwszą warstwę ziemi ułóż do głębokości 30 cm od powierzchni gruntu. Tam umieść niebieską taśmę ostrzegawczą. Następnie możesz zasypać całkiem otwór i wykończyć powierzchnię w wybrany sposób.

Jaki kabel do podłączenia lamp ogrodowych?

Standardowym kablem ziemnym do podłączenia lamp ogrodowych jest kabel YKY. Kabel powinien spełniać normy bezpieczeństwa elektrycznego, takie jak PN-EN 50525. Sam dobór odpowiedniego kabla do zasilania lamp ogrodowych zależy przede wszystkim od napięcia zasilania (zwykle 230 V) oraz sposobu prowadzenia instalacji – naziemnie, w gruncie, czy w rurkach ochronnych.

Kilka ważnych kwestii przy doborze kabla:

• przekrój i ilości żył w przewodzie zależą od przewidzianego obciążenia instalacji oraz sposobu prowadzenia obwodów,
• minimalny przekrój przewodów to 1,5 mm² dla pojedynczych opraw i krótkich tras, ale 2,5 mm² zaleca się jako standard przy dłuższych odcinkach i większych obciążeniach,
• warto zabezpieczyć go przed uszkodzeniem za pomocą rurki ochronnej karbowanej lub peszla,
• odporność na uszkodzenia mechaniczne, warunki atmosferyczne i promieniowanie UV - kabel będzie mocno narażony na te czynniki.

Praktyczne wskazówki:

• nie łącz kabli "na dziko" w gruncie – zawsze stosuj hermetyczne puszki IP68 lub złącza żelowe,
• unikaj kabli linkowych – w ogrodzie najlepiej sprawdzają się żyły jednodrutowe (np. YKY), które są sztywniejsze i trwalsze,
• prowadź przewody z dala od korzeni i źródeł wody, najlepiej po linii prostej – ułatwi to ewentualną naprawę lub konserwację,
• zadbaj o ochronę różnicowoprądową (RCD) – każda instalacja zewnętrzna musi być zabezpieczona wyłącznikiem różnicowoprądowym o czułości 30 mA.

Jakie zabezpieczenia do lamp ogrodowych?

Przewody w każdym obwodzie trzeba doprowadzić do urządzenia sterującego. Są to mechanizmy zaopatrzone w czujnik zmierzchu lub czasowy włącznik. Dodatkowo powinny być wyposażone w ręczne zasilanie i przekaźnik pozwalający na swobodną zmianę sposobu sterowania. Wszystkie połączenia, bezpieczniki i transformatory (w przypadku niskiego napięcia) montuje się wewnątrz rozdzielnicy, do której powinien być swobodny dostęp. Będziesz zatem potrzebował:

• zabezpieczenia w postaci bezpiecznika różnicowo-prądowego, który chroni przed porażeniem,
• zabezpieczenia nadmiarowo-prądowego dobranego do mocy obciążeniowej danego układu. Jeśli w sieci planujesz kilka obwodów, wyodrębnij je na tym etapie.

Co będzie potrzebne do podłączenia lamp ogrodowych?

Przy pracach związanych mocowaniem oświetlenia ogrodowego w ziemi będziesz potrzebował narzędzi do prac ziemnych. Do wykopania rowów wystarczy dobrej jakości łopata, ewentualnie dodatkowo kilof. Jeśli będziesz montował oświetlenie stojące na elementach chodnika, potrzebna będzie również wiertarka udarowa do wykonania otworów pod kotwy. Przydadzą się również miary zwijane i sznurki traserskie. Do pracy z przewodami i akcesoriami elektrycznymi będą potrzebne:

• kombinerki,
• szczypce do ściągania izolacji,
• wkrętaki w różnych wymiarach,
• złączki elektryczne,
• próbnik napięcia.

Wśród dodatkowych akcesoriów nie może zabraknąć kluczy oczkowych i płaskich, a także taśmy izolacyjnej. Przygotuj też nożyk, którym będziesz w stanie dociąć na wymiar rury i węże osłonowe.

Artykuł jest tylko omówieniem podstawowych pojęć i inspiracją dla osób, które chcą zaprojektować poświetlenie w ogrodzie. Jeśli szukasz fachowej porady, sprawdź nasz portal Łączy nas napięcie, na którym możesz zadawać pytania i dzielić się wiedzą z innymi fachowcami!

Najczęściej zadawane pytania o to, jak podłączyć lampy ogrodowe - FAQ

Ile lamp ogrodowych na jednym obwodzie?

Maksymalnie może być 20 lamp ogrodowych na jednym obwodzie.

Jak głęboko należy zakopać kable?

Głębokość rowów zależy od napięcia. W instalacjach niskonapięciowych - 20-30 cm pod powierzchnią zakop kable, a pod przewody 230V trzeba wykopać rów na głębokość przynajmniej 70cm.

Jakie oświetlenie w ogrodzie?

Oświetlenie ogrodowe może obejmować lampy punktowe, stojące, najazdowe, naścienne, solarnie oraz dekoracyjne.

Jaka moc żarówek do lamp ogrodowych?

Najpopularniejsze żarówki w lampach ogrodowych to LED E14 i LED E27. W ogrodzie stosuje się instalacje niskiego napięcia (12 V i 24 V) lub dostosowane do prądu sieciowego (230 V).

Arkadiusz Mędrzak Specjalista w zakresie budownictwa i odnawialnych źródeł energii. Wiedzę zdobywał na studiach z zakresu budownictwa. Jego styl tworzenia treści jest klarowny i konkretny. Pasjonują go nowoczesne rozwiązania z zakresu smart home. Wolny czas lubi spędzać w ogrodzie, przy dobrej książce czy aktywności fizycznej.