TIM SA - wysyłamy produkty w 24h

Wyłączniki różnicowoprądowe typu B to urządzenia zabezpieczające, które wykrywają i odłączają zasilanie w przypadku wystąpienia prądów upływowych przemiennych AC, pulsujących stałych DC i gładkich stałych DC. Są ważne dla bezpieczeństwa nowoczesnej instalacji elektrycznej, gdzie występują wymienione prądy (fotowoltaika, ładowarki EV, systemu UPS). Jak dobrać właściwy model wyłącznika różnicowoprądowego typu B?

Spis treści:

1. Wyłącznik różnicowoprądowy typu B - co to jest i jak działa?
2. Gdzie zastosować wyłączniki różnicowoprądowe typu B?
3. Jaką moc powinna mieć różnicówka?
4. Rodzaje różnicówek - czułość, prąd, liczba biegunów
5. Jak dobrać i podłączyć wyłącznik różnicowoprądowy typu B? Krok po kroku
6. Kiedy wymienić wyłącznik różnicowoprądowy i jak go testować?
7. FAQ - najczęściej zadawane pytania o wyłączniki różnicowoprądowe typu B

Wyłącznik różnicowoprądowy typu B - co to jest i jak działa?

Wyłącznik różnicowoprądowy (tzw. różnicówka) typu B to urządzenie zabezpieczające przed porażeniem prądem. Wykrywa prąd upływowy, czyli taki, który nie wraca przewodem neutralnym, lecz „ucieka” inną drogą. W takiej sytuacji wyłącznik różnicowoprądowy natychmiast odłącza zasilanie.

Gdzie zastosować wyłączniki różnicowoprądowe typu B?

Wyłącznik różnicowoprądowy typu B stosuje się wszędzie tam, gdzie mogą występować prądy upływowe nie tylko o charakterze stałym, ale także te o zmiennej częstotliwości. W systemach takich jak fotowoltaika czy ładowarki EV mogą powstawać prądy gładkie DC, które 'blokują' standardowe różnicówki typu AC lub A, czyniąc je nieskutecznymi.

W praktyce różnicówki typu B najczęściej montuje się w:

• instalacjach fotowoltaicznych,
• przy falownikach,
• w systemach zasilania awaryjnego (UPS),
• przy stacjach ładowania samochodów elektrycznych.

Jaką moc powinna mieć różnicówka?

Różnicówka nie posiada mocy wyrażonej w watach. Dobiera się ją do:

• prądu znamionowego (A) – powinien być równy lub większy niż maksymalny prąd, jaki może płynąć w obwodzie. Na przykład, jeśli zabezpieczasz obwód, który może pobierać do 32 A, to różnicówka powinna mieć prąd znamionowy co najmniej 32 A, ale bezpieczniejszy będzie wyższy standard, np. 40 A,
• czułości (mA) – dla ochrony ludzi to najczęściej wartość 30 mA a w przypadku ochrony przeciwpożarowej – 100 lub 300 mA.

WAŻNE: Wyłącznik różnicowoprądowy nie chroni przed przeciążeniem ani zwarciem – tę funkcję spełniają wyłączniki nadprądowe.

Rodzaje różnicówek - czułość, prąd, liczba biegunów

Różnicówki można podzielić według kilku parametrów. Wpływają one na to, gdzie i w jakim celu urządzenie może być zastosowane.

Czułość wyzwalania

Im wyższa czułość, tym niższy prąd upływowy będzie wyzwalał wyłącznik. Różnicówki można podzielić na:

• wysokoczułe – wykrywają prądy do 30 mA i najczęściej są stosowane w domach i mieszkaniach. Ich głównym zadaniem jest ochrona ludzi przed porażeniem prądem,
• średnioczułe – zwykle od 100 mA w górę. Znajdują zastosowanie w instalacjach technicznych, np. systemach alarmowych, przeciwpożarowych czy automatyce budynkowej,
• niskoczułe – reagują na prądy powyżej 500 mA, stosowane są głównie w obiektach przemysłowych.

Sprawdź - Czym jest moc prądu elektrycznego?

Prąd znamionowy

Maksymalny prąd, jaki może przepłynąć przez różnicówkę w normalnych warunkach pracy. Dobiera się go do prądu obciążenia w obwodzie – powinien być równy lub nieco większy.

Liczba biegunów

Wyłączniki 2-biegunowe (1P+N) są przeznaczone do instalacji jednofazowych, a 4-biegunowe (3P+N) do trójfazowych.

Jak dobrać i podłączyć wyłącznik różnicowoprądowy typu B? Krok po kroku

1. Określ specyfikę instalacji

• Sprawdź, czy w instalacji mogą występować prądy upływowe typu AC, pulsujące DC lub gładkie DC (np. PV, EV, UPS).
• Zdecyduj, czy potrzebna jest pełna ochrona różnicowa – jeśli tak, wybierz typ B.

2. Dobierz odpowiedni prąd znamionowy

• Prąd wyłącznika powinien być równy lub większy niż maksymalny prąd obciążenia danego obwodu.
• Przykład: dla obciążenia 32 A dobierz różnicówkę minimum 32 A lub np. 40 A.

3. Sprawdź kompatybilność z innymi zabezpieczeniami

• Upewnij się, że wyłącznik typu B współpracuje z pozostałymi elementami w rozdzielnicy (np. wyłącznikami nadprądowymi, SPD).

4. Zamontuj wyłącznik w odpowiednim miejscu

• Montaż: za wyłącznikiem głównym, a przed odbiornikami.
• W układzie rozdzielnicy instaluj go na początku chronionego obwodu.

5. Podłącz przewody zgodnie z oznaczeniami

• Przewody fazowe podłącz do zacisków L (wejściowych).
• Przewód neutralny podłącz do zacisku N.
• Stosuj się do oznaczeń producenta.

6. W instalacjach trójfazowych użyj wersji 3P+N

• Podłącz trzy przewody fazowe i jeden neutralny (łącznie 4 żyły).
• Upewnij się, że układ odpowiada rzeczywistej konfiguracji zasilania.

Na sam koniec upewnij się jeszcze, że instalacja jest prawidłowo uziemiona.

Kiedy wymienić wyłącznik różnicowoprądowy i jak go testować?

Różnicówki nie mają określonego terminu wymiany, ale raz na jakiś czas, np. raz w miesiącu, należy je testować (zwykle przyciskiem “test”). Jeśli wyłącznik nie zareaguje na test lub zacznie wyzwalać się losowo, należy go wymienić.

Oprócz testu przyciskiem zaleca się także okresowe sprawdzenie skuteczności działania różnicówek za pomocą specjalistycznych mierników (np. raz na 5 lat lub przy przeglądzie instalacji).

Wyłącznik różnicowoprądowy typu B warto też wymienić po prostu po kilku latach działania lub przy okazji modernizacji aparatury modułowej.

FAQ - najczęściej zadawane pytania o wyłączniki różnicowoprądowe typu B

Co to znaczy, że wyłącznik różnicowoprądowy jest selektywny?

Selektywny wyłącznik różnicowoprądowy działa z krótkim opóźnieniem – czeka, aż zareaguje niższy w hierarchii wyłącznik, bliżej miejsca awarii. Dzięki temu całość instalacji nie wyłączy się, jeśli problem dotyczy tylko jednego obwodu.

Czy typ B jest obowiązkowy przy ładowarkach EV?

Tak, w Polsce wyłącznik różnicowoprądowy typu B jest wymagany przy ładowarkach EV, jeśli stacja dokująca nie ma fabrycznie wbudowanej ochrony przed prądami stałymi (DC). Jeśli producent zapewnia detekcję DC (np. 6 mA), dopuszczalne jest zastosowanie różnicówki typu A.

Czy różnicówka zadziała bez prądu?

Nie, różnicówka nie zadziała bez zasilania. Do wykrycia prądu upływowego i wyzwolenia mechanizmu potrzebuje napięcia w instalacji.

Czym się różni wyłącznik nadprądowy typu B od C?

Wyłączniki nadprądowe typu B i C różnią się przede wszystkim charakterystyką zadziałania, czyli tym, jak szybko reagują na przeciążenia i zwarcia.

Wyłączniki nadprądowe typu B stosuje się głównie w instalacjach domowych i biurowych, gdzie odbiorniki mają zwykle niski prąd rozruchowy.

Wyłącznik nadprądowy typu C znajduje zastosowanie raczej w obiektach przemysłowych, gdzie używane są urządzenia z wyższym prądem rozruchowym – silniki, elektronarzędzia, sprężarki czy transformatory.

Czym się różni różnicówka typu A od typu B?

Różnicówka typu A wykrywa prądy przemienne i pulsujące stałe, więc dobrze sprawdza się w instalacjach domowych, np. przy pralkach czy płytach indukcyjnych.

Typ B działa także przy prądach stałych i przemiennych o zmiennej częstotliwości, dlatego stosuje się go w systemach takich jak fotowoltaika, ładowarki samochodów elektrycznych czy UPS-y.

Czy można podłączyć wyłącznik różnicowoprądowy bez uziemienia?

Teoretycznie tak, ale pełna ochrona przed skutkami prądu upływowego (czyli np. przed pożarem lub porażeniem) wymaga prawidłowo wykonanej instalacji ochronnej PE. Instalacja bez przewodu PE nie spełnia wymagań ochrony przez samoczynne wyłączenie zasilania (zgodnie z PN-HD 60364). Niezalecane!

Patryk Pezda Specjalista ds. Kontentu SEO i Wideo na TIM.pl
Tworzy i redaguje specjalistyczne artykuły z zakresu elektrotechniki. Odpowiada za Strefę Porad na TIM.pl, dbając o merytoryczną jakość i ekspercki poziom treści. Szczególnie interesuje się odnawialnymi źródłami energii i bezpieczeństwem instalacji elektrycznych. Po godzinach rozwija pasję do aktorstwa we wrocławskich teatrach i trenuje biegi długodystansowe – to jego sposób na reset po intensywnym dniu pracy.