Obowiązkowe światłowody od 2026 w nowych i modernizowanych budynkach
Od 12 lutego 2026 roku w prawie budowlanym pojawi się nowy obowiązek, który ma dotyczyć praktycznie wszystkich nowych inwestycji – od domów jednorodzinnych po obiekty usługowe. Tym razem chodzi o infrastrukturę światłowodową, która od teraz będzie standardem wyposażenia każdego budynku. Skąd wynika ta zmiana, jak będzie wyglądała w praktyce i jak się do niej odpowiednio przygotować?
Spis treści:
- Skąd wziął się obowiązek instalacji światłowodowej?
- Kogo będzie dotyczyć obowiązek instalacji światłowodów?
- Jak będzie wyglądała realizacja nowego obowiązku w praktyce?
- Czy ustawodawca przewidział wyjątki?
- Perspektywa na przyszłość?
Skąd wziął się obowiązek instalacji światłowodowej?
Nowy wymóg to efekt wdrażania unijnego Aktu o Infrastrukturze Gigabitowej (GIA) z 2024 roku, który ma ujednolicić standardy dostępu do szybkiego internetu we wszystkich krajach UE. Rozporządzenie zobowiązuje kraje członkowskie do takiego projektowania nowych budynków, aby można je było łatwo podłączyć do internetu o bardzo wysokiej przepustowości.
Wprowadzenie nowych przepisów to także odpowiedź na rosnące potrzeby społeczeństwa.
Coraz większa liczba urządzeń domowych wymagających podłączenia do sieci, popularność pracy zdalnej, streamingu czy usług chmurowych sprawia, że łącze światłowodowe przestaje być luksusem, a staje się podstawowym elementem wyposażenia budynku – podobnie jak prąd czy woda. W takiej sytuacji konieczne jest zapewnienie odpowiedniej infrastruktury już na etapie budowy, tak aby uniknąć kosztownych i trudnych modernizacji w przyszłości.
Kogo będzie dotyczyć obowiązek instalacji światłowodów?
Nowe przepisy obejmą praktycznie wszystkich inwestorów – zarówno firmy realizujące duże projekty, jak i osoby prywatne. Co ważne, obowiązek nie będzie dotyczył wyłącznie nowych obiektów, ale także tych modernizowanych i remontowanych.
Jeśli projekt zakłada zmiany w strukturze budynku, inwestor będzie musiał uwzględnić także nową infrastrukturę telekomunikacyjną.
Po wejściu zmian w życie obowiązek obejmie m.in.:
- domy jednorodzinne, bliźniaki i szeregowce.
- budynki wielorodzinne,
- obiekty usługowe i komercyjne,
- budynki użyteczności publicznej,
- obiekty modernizowane w ramach generalnego remontu.
W praktyce: każdy nowy budynek, niezależnie od przeznaczenia, będzie musiał posiadać przygotowaną infrastrukturę światłowodową aż do granicy działki. Dzięki temu operatorzy będą mogli łatwiej podłączyć go do sieci, a właściciel uniknie późniejszych prac z tym związanych.
Jak będzie wyglądała realizacja nowego obowiązku w praktyce?
Nowy obowiązek będzie egzekwowany dwuetapowo: na poziomie projektu budowlanego oraz przy odbiorze budynku.
Projekt budowlany będzie musiał zawierać elementy dokumentujące obecność wewnętrznej instalacji światłowodowej. Bez nich nadzór budowlany może odmówić wydania decyzji pozwalającej na rozpoczęcie prac.
Zgodnie z planowaną nowelizacją tzw. megaustawy i przepisów wykonawczych do Prawa budowlanego, obowiązek będzie weryfikowany także na etapie odbioru obiektu. Inwestor musi złożyć oświadczenie, które potwierdzi wykonanie instalacji telekomunikacyjnej zgodnie z wymogami prawa. Bez niego nie będzie możliwe zakończenie budowy ani uzyskanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.
Czy ustawodawca przewidział wyjątki?
Tak. Przepisy dopuszczają zwolnienia, jeśli wykonanie infrastruktury światłowodowej byłoby technicznie niemożliwe albo wiązałoby się z naruszeniem szczególnej ochrony obiektu.
Najważniejsze wyjątki dotyczą:
- budynków zabytkowych oraz obiektów objętych ochroną konserwatorską,
- inwestycji, w których ingerencja w strukturę budynku byłaby niewykonalna lub groziłaby jego uszkodzeniem,
- sytuacji, w których spełnienie wymogów byłoby niemożliwe ze względów technicznych – np. brak technicznej możliwości doprowadzenia sieci do danej lokalizacji.
W takich przypadkach inwestor będzie mógł zwrócić się o odstępstwo od obowiązku, pod warunkiem przedstawienia odpowiedniego uzasadnienia. Trzeba jednak pamiętać, że zasadą jest pełne przygotowanie budynku do podłączenia światłowodu, a odstępstwa będą stosowane jedynie w szczególnych sytuacjach. Ostateczna decyzja leżeć będzie po stronie urzędu, który może zarówno przyjąć argumentację inwestora, jak i nakazać wykonanie instalacji zgodnie z przepisami.
Perspektywa na przyszłość?
Wprowadzenie obowiązkowej infrastruktury światłowodowej to tylko pierwszy krok w stronę większej cyfryzacji budownictwa. W kolejnych latach można spodziewać się, że standardem staną się także inne instalacje wspierające funkcjonowanie tzw. inteligentnych budynków.
W szerszej perspektywie zmiana może też ułatwić wyrównywanie różnic między dużymi miastami a mniejszymi miejscowościami i usunięcie tzw. białych plam z mapy. Dzięki nowym przepisom operatorzy będą mogli szybciej i taniej podłączać kolejne adresy, co z czasem przełoży się na lepszy dostęp do usług cyfrowych dla większej liczby mieszkańców. To kierunek, który wpisuje się w unijny cel: powszechny dostęp do łączy gigabitowych do 2030 roku.
