Jak zbudować system nawadniania ogrodu?

Odpowiednie nawodnienie jest jednym z najważniejszych czynników, które wpływają na rozwój roślin. Ręczne podlewanie nie zawsze jest wystarczająco skuteczne, dlatego warto rozważyć automatyczny system nawadniania ogrodu. Jak zaprojektować taki system? Jakie akcesoria będą potrzebne do budowy i ile to może kosztować? Odpowiedzi znajdziesz w naszym poradniku.

Spis treści:

1. Kiedy warto zbudować automatyczny system nawadniania ogrodu?
2. Jak zaprojektować system nawadniania ogrodu krok po kroku?
3. Jak wykonać system nawadniania ogrodu?
4. Jakie elementy systemu nawadniania ogrodu będą niezbędne?
5. Ile kosztuje sprzęt do nawadniania ogrodu?
6. Skąd czerpać wodę do nawadniania ogrodu?

Kiedy warto zbudować automatyczny system nawadniania ogrodu?

Piękny trawnik ze zdrową soczystą roślinnością wymaga sporo uwagi. To samo dotyczy roślin ozdobnych i krzewów owocowych. Poza przycinaniem i nawożeniem spory wpływ na rozwój rośliny ma nawadnianie. W okresie letnim opady deszczu nie zapewniają wystarczającej ilości wody. Nawadnianie automatyczne jest najwygodniejszym sposobem, zapewniającym skuteczne i równomierne dostarczanie wody.

System składa się ze zraszaczy, przewodów i akcesoriów odpowiedzialnych za tłoczenie wody. Przewody transportujące wodę prowadzone są w gruncie, dlatego ich montaż wiąże się z robotami ziemnymi.

System nawadniania ogrodu można też zamontować w gotowych ogrodach. W takim przypadku trzeba się jednak liczyć z koniecznością uszkodzenia murawy na linii prowadzenia przewodów. Przy pracach ziemnych istnieje też ryzyko uszkodzenia systemów korzeniowych niektórych roślin.

Budowa systemu wiąże się z kosztami. Składa się na to zarówno materiał, jak i czas poświęcony na budowę. Czy warto zainwestować czas i pieniądze na budowę systemu nawadniającego ogród?

Miłośnicy ogrodnictwa z pewnością docenią efekty, jakie przyniesie dobrze zaprojektowany system zraszaczy. Roślinność będzie miała dobre warunki do tego, żeby rosnąć bujnie. Jednocześnie nawodnienie nie wymaga regularnego i uciążliwego podlewania za pomocą rozwijanego węża.

Jak zaprojektować system nawadniania ogrodu krok po kroku?

Projekt nawodnienia ogrodu wykonuje się na podstawie planu urządzania ogrodu, a także warunków technicznych. Jak zaprojektować nawadnianie ogrodu?

Posłużmy się prostym przykładem. Przyjmijmy, że system ma służyć do nawadniania ogrodu o powierzchni 500 m² i wymiarach 25 m x 20 m. Większość powierzchni zajmuje trawa, a krzewy owocowe i rabaty są skupione w jednym miejscu na powierzchni około 50 m².

Zacznijmy od akcesoriów potrzebnych do nawodnienia, czyli zraszaczy. Konstrukcje powinny być ułożone w odległości 5 metrów od siebie, jeśli mamy do czynienia ze zraszaczami prostymi, a 10 metrów przy oscylacyjnych. Dokładny zasięg jest opisany w specyfikacji technicznej produktów. Na naszej działce potrzebnych będzie 5-6 urządzeń oscylacyjnych lub 10-12 zraszaczy stałych. Można dodać jeszcze 1-2 dodatkowe do podlewania rabaty i krzewów, które potrzebują nieco więcej wody.

Do każdego zraszacza trzeba doprowadzić wodę. Mając lokalizację zraszaczy i źródła wody, możesz obliczyć ilość potrzebnych przewodów. Rurki PVC o średnicy pół cala sprawdzą się przy małych ogrodach. W naszym przypadku lepsze będą rury o większym przekroju.

Przy łączeniu przewodów będziesz potrzebował odpowiednich przyłączy i złączek. Jedna złączka przypadnie na każdy przewód prowadzący od pompy lub sterownika, po jednej na każdy zraszacz i dodatkowo kilka potrzebnych do wykonania połączeń przewodów na długości.

Przy prowadzeniu rur możesz stosować rozwidlenia i doprowadzić jeden przewód do kilku odbiorników. Trójniki kosztują kilka złotych, a rozdzielacze z zaworami do 20 złotych. Zmniejsza się zatem ilość prac ziemnych i potrzebnych przewodów. Musisz jednak pamiętać, że na każdym z rozwidleń ciśnienie wody będzie spadać. Weź to pod uwagę także przy planowaniu długości przewodów. Na dystansie 50 metrów przepływ wody wewnątrz węża spada o połowę w stosunku do wartości początkowej. To oczywiście przy zachowaniu takiego samego ciśnienia na wejściu.

Projekt nawodnienia ogrodu musi uwzględniać odpowiednią pompę. Jej moc trzeba dostosować do długości przewodów, ilości rozwidleń i odbiorników. W zależności od źródła wody dobierzesz pompę głębinową lub zanurzeniową.

Jak wykonać system nawadniania ogrodu?

Prace powinny przebiegać w następującej kolejności:

• rozrysowanie i projekt nawodnienia,
• wytyczenie miejsc prowadzenia przewodów i lokalizacja zraszaczy w terenie,
• wykonanie rowów o głębokości 30 - 50 cm pod przewody i wysypanie warstwy drenażu w formie żwiru o grubości około 20 cm,
• ułożenie przewodów i złączek na drenażu,
• instalacja zraszaczy, podłączenie do pompy i zaworów,
• próbne uruchomienie,
• zasypanie rowów.

Przy odpowiednim projekcie i doborze akcesoriów samo wykonanie systemu nawadniającego ogród nie stanowi większego problemu. Aby system działał poprawnie, potrzebne będą solidne akcesoria i materiały instalacyjne.

Jakie elementy systemu nawadniania ogrodu będą niezbędne?

Przy większości sieci potrzebne będą podobne elementy, jednak ich liczba zależy od powierzchni trawnika lub ogrodu oraz od poziomu skomplikowania instalacji. Do stworzenia systemu automatycznego nawadniania ogrodu będziesz potrzebował:

• rury - do nawadniania wykorzystuje się specjalne przewody przeważnie o średnicach 1/2 lub 3/4 cala. Są wykonane z tworzywa sztucznego w konstrukcji wielowarstwowej. Węże są gładkie wewnątrz, nie ulegają biodegradacji, a wzmocniona konstrukcja chroni je przed załamaniem i przerwaniem,
• przyłącza i złączki - dobiera się je do średnicy węża. Do łączenia prostych odcinków będą potrzebne szybkozłączki składające się z gniazda i wtyku. Przy budowie mogą być potrzebne trójniki i rozdzielacze, a także kolanka lub nyple,
• zraszacze - czyli akcesoria odpowiedzialne za rozdysponowanie wody. Mogą mieć budowę stałą i pozostawać nieco wysunięte ponad murawę. Drugim wariantem są zraszacze automatycznie wysuwające się w razie potrzeby. Do każdego trzeba podłączyć indywidualny przewód doprowadzający wodę,
• zawory - proste konstrukcje kulowe zamykające przepływ. Warto zastosować jeden zawór na każdy obwód lub grupę zraszaczy i dodatkowy zawór główny w obrębie przyłącza wodociągowego,
• sterowniki - stosuje się je w systemach zautomatyzowanych. Są wyposażone we włącznik czasowy, a także czujnik deszczu lub wilgotności gleby,
• pompa do wody - stosuje się głównie pompy zatapialne lub głębinowe.

O pompach do nawadniania napisaliśmy osobny artykuł: Jaka pompa do nawadniania ogrodu?

Dodatkowe narzędzia i materiały

Zanim rozpoczniesz prace przy budowie systemu nawadniającego ogród, musisz zgromadzić niezbędne narzędzia. Większość z nich znajdziesz w domowym warsztacie. Podstawą jest miara zwijana. Może przydać się także poziomnica lub sznurek traserski do utrzymania linii wykopu. W pracach ziemnych będzie potrzebna też sztychówka, kopaczka oraz inne narzędzia do wykopania i zasypania rowów.

Przy cięciu przewodów zastosuj nóż do rur. Jeśli nie dysponujesz takim, wystarczy brzeszczot lub piłka ręczna. Pamiętaj jednak o konieczności wygładzenia powierzchni wewnętrznej przekroju.

Na dnie wykopanego rowu trzeba wykonać drenaż. Wykorzystuje się do tego żwir, który tworzy warstwę o grubości około 30 cm. Przy okazji budowy systemu możesz też zamocować kran z bieżącą wodą gdzieś w środku ogrodu. Będziesz zatem potrzebował rury stalowej ułożonej w pionie i zaworu z rączką na końcu.

Ile kosztuje sprzęt do nawadniania ogrodu?

Oto kilka przykładowych cen za akcesoria, które będą niezbędne przy nawadnianiu ogrodu. Aktualne ceny mogą się nieco różnić, to tylko szacunkowe wyliczenia.

Wąż 3/4 cala czterowarstwowy o długości 30 metrów kosztuje około 150 złotych. Koszt urządzeń oscylacyjnych zaczyna się od 60 złotych, z kolei za zraszacze stałe zapłacisz już kilkanaście złotych. Z kolei ceny złączek nie przekraczają 10 złotych. Proste zawory ogrodowe to koszt 20-30 złotych.

Jeśli zdecydujesz się na montaż pompy głębinowej, to będzie to największy wydatek. Koszt urządzenia to od 600 złotych do ponad dwóch tysięcy. Koszt sterownika jest uzależniony od ilości funkcji, jednak tu również musisz zaplanować kilkaset złotych.

Jak widzisz, system nawadniania ogrodu nie musi być wcale drogi. Wymaga natomiast dobrego zaplanowania i przygotowania przestrzeni. Dobrze rozlokowane zraszacze i przyłącza pozwolą nawodnić cały ogród, bez konieczności dodatkowego podlewania.

Skąd czerpać wodę do nawadniania ogrodu?

Zużycie wody w systemach nawadniania jest zależne od rodzaju gleby (przepuszczalna, nieprzepuszczalna), charakteru roślin, a także od poziomu nasłonecznienia działki. Szacuje się, że na 1 m² powierzchni trawnika potrzeba od 3 do 5 litrów wody.

Nieco więcej potrzebują krzewy i rośliny ozdobne. Taką ilość trzeba dostarczać co 2-3 dni, a w czasie upałów nawet codziennie. Przy trawniku o powierzchni 100 m² miesięcznie zużyjesz od 5 do 8 tysięcy litrów wody. Pojawia się zatem pytanie, skąd ją czerpać? Źródeł jest kilka:

• wodociągi - najwygodniejszy sposób, jednak najdroższy, ponieważ 1000 litrów wody kosztuje około 5 złotych. W sieci wodociągowej płynie woda dostosowana do spożycia, jednak nie ma optymalnego składu dla roślin,
• studnia, potok - woda z naturalnych źródeł nic nie kosztuje, a inwestycja ogranicza się do zakupu pompy i kosztów jej pracy. Nie każda posesja ma dostęp do studni lub naturalnych cieków. Problemy mogą pojawić się również w czasie suszy, kiedy poziom wód opada,
• deszczówka - naturalna i ustana woda jest najlepsza dla roślin. Nie ponosisz kosztów związanych z jej zbieraniem, poza inwestycją w zbiorniki. Przy dużych powierzchniach trawnika trudno jest jednak zapewnić wystarczającą ilość wody do podlewania.

Najbardziej funkcjonalne są systemy hybrydowe. Woda deszczowa lub pochodząca z innych naturalnych źródeł powinna stanowić podstawę. W razie jej braku korzysta się z wodociągów.

Artykuł jest tylko omówieniem podstawowych pojęć i inspiracją dla osób, które chcą stworzyć własny system nawadniania ogrodu.