W dzisiejszych czasach hodowla zwierząt wymaga nie tylko troski, ale także precyzyjnej kontroli warunków środowiskowych – zwłaszcza w przypadku młodych osobników. Dla większości gatunków hodowlanych będzie oznaczało to przede wszystkim odpowiednią temperaturę.

Z pomocą przychodzą promienniki ciepła dla zwierząt. Hodowcy powszechnie nazywają je kwokami, ponieważ najczęściej ogrzewają w kurnikach pisklęta, zastępując ich mamę – kwokę. Krótkofalowe promieniowanie podczerwone korzystnie wpływa jednak nie tylko na rozwój drobiu, ale też m.in. cieląt, źrebiąt czy świń.

Jak działają promienniki ciepła, jakie są ich rodzaje oraz, co najważniejsze: jak dokładnie wpływają na rozwój młodych zwierząt?

Spis treści:

1. Jak działa promiennik ciepła?
2. Jakie rodzaje promienników podczerwieni wyróżniamy?
3. W jaki sposób promienniki ciepła wpływają na rozwój młodych zwierząt?
4. Zastosowanie promienników ciepła w hodowlach

Jak działa promiennik ciepła?

Promienniki podczerwieni działają jak grzałka elektryczna (żarówka), która po nagrzaniu się do odpowiedniej temperatury (zazwyczaj jest to kilkaset stopni Celsjusza), zaczyna emitować promieniowanie podczerwone. Taki sprzęt łączy w sobie dwie cechy – nie dość, że jest źródłem ciepła, daje również światło. Jednak na tę drugą funkcję promiennik wykorzystuje tylko 5% mocy, pobieranej przez żarówkę, a aż 95% mocy użytkowanych jest w postaci ciepła.

Jakie rodzaje promienników podczerwieni wyróżniamy?

Jaki promiennik podczerwieni wybrać? Większość promienników działa na bazie żarówek, a dzieli się je ze względu na rodzaj oprawy:

• Promienniki rubinowe – to popularny rodzaj promiennika podczerwieni, który daje przyćmione, czerwone światło. Zaleca się ich stosowanie tam, gdzie wymagane jest tylko wytworzenie ciepła, przy zachowaniu niewielkiej ilości światła.
• Promienniki o przezroczystej bańce – powinno stosować się je w miejscach, w których potrzebne jest i grzanie, i odpowiednie oświetlenie. Zapewni je osprzęt typu IR1 z bańkami ze zwykłego, tradycyjnego szkła. Natomiast jeśli zależy nam wzmocnionym szkle, wybierzmy promienniki oznaczone symbolem IR2.
• Bańki typu PAR – odznaczają się najwyższą trwałością. Wykonano je z prasowanego i twardego szkła, dzięki czemu są odporne na szok termiczny oraz na uszkodzenia mechaniczne.

W jaki sposób promienniki ciepła wpływają na rozwój młodych zwierząt?

Promienniki podczerwieni pomagają zwierzętom utrzymać właściwą temperaturę ciała. W przypadku młodych zwierząt, takich jak pisklęta czy cielęta, promienniki podczerwieni są szczególnie istotne. Imitują naturalne warunki rozwoju, co przyczynia się do zdrowego wzrostu, rozwoju układu immunologicznego i ogólnego dobrostanu zwierząt, gdy nie są jeszcze w pełni zdolne do samodzielnej termoregulacji.

Dzięki promieniowaniu podczerwonemu nasilają się procesy biochemiczne w organizmach zwierząt. Przyspiesza przemiana materii, poprawia się obieg krwi, odporność tkanek, a także wzmagają się inne procesy biologiczne.

Promienniki mogą również wpływać pozytywnie na poziom stresu i samopoczucie zwierząt. Mogą one np. doświadczać stresu termicznego, który ma wpływ na ich wzrost oraz jest częstą przyczyną chorób. Promienniki podczerwieni pomagają zminimalizować ten stres poprzez utrzymanie stałej i komfortowej temperatury w pomieszczeniach hodowlanych.

Odpowiednia temperatura może także wpływać na zdolność zwierząt do trawienia pokarmu, przyswajania składników odżywczych i efektywnego wykorzystywania energii. Oznacza to, że promienniki zmniejszają zapotrzebowanie na zużycie odżywek, pokarmu i witamin.

Zastosowanie promienników ciepła w hodowlach

Promienniki ciepła są powszechnie stosowane w hodowli wielu różnych zwierząt, nie tylko gospodarskich, ale również domowych czy ozdobnych. Przyjrzyjmy się, jak promieniowanie podczerwone wpływa na rozwój niektórych z nich:

Kury

Kurczaki powinny być dogrzewane nawet do 8 tygodnia życia, a temperatura w kurniku powinna początkowo wynosić aż 35°C. W tym celu sprawdzą się promienniki rubinowe, jednak pod warunkiem, że do pomieszczenia dociera naturalne światło. Jego brak grozi atakami agresji u piskląt i wzajemnym zadziobywaniem. Jeden promiennik o mocy 250W wystarczy na ogrzanie 80 kurcząt.

Trzoda chlewna

Młodym prosiętom również należy zapewnić temperaturę wynoszącą 35°C. Zaleca się używanie promienników rubinowych pomieszanych z promiennikami o przezroczystej bańce, ponieważ ogrzewanie wyłącznie promiennikami rubinowymi znacznie utrudnia rozpoznanie wszelkich chorób skórnych. Lampy stosuje się przez cały rok i należy powiesić je bezpośrednio nad legowiskiem, zarówno w porodówkach, tuczarniach i warchlakarniach. Co ciekawe, zastosowanie promienników w przypadku prosiąt zmniejsza ryzyko przygniecenia przez lochę, ponieważ zostają skutecznie od niej odciągnięte.

Kaczki

Kaczki przez 3 tygodnie po narodzinach nie mają w pełni rozwiniętego systemu termoregulacji, dlatego należy je w tym czasie ogrzewać. Temperatura, jaką należy im zapewnić, stopniowo maleje. W pierwszym tygodniu życia są to 32°C, w drugim 28°C, a w trzecim 24°C. Łatwo o nią zadbać przy pomocy programowalnych promienników ciepła.

Indyki

Świeżo wyklute indyki są bardzo wrażliwe. Potrzebują bardzo dużo ciepła i stałej temperatury. W początkowej fazie życia jest to 35°C, które stopniowo (3°C tygodniowo) zmniejsza się do 18°C.

Terraria i wiwaria

Promienniki są niezastąpione również w hodowli zwierząt w terrariach i wiwariach. Są niezbędne zwłaszcza dla gadów, płazów i niektórych bezkręgowców. Kwoki dostarczają punktowego źródła ciepła, umożliwiając zwierzętom regulację swojej temperatury ciała, co jest szczególnie ważne dla ich prawidłowego metabolizmu. Dotyczy to również osobników dorosłych.