Dłuta - strona 4

Jakie są rodzaje dłut i czym się różnią od siebie?

Dłuta dzielimy przede wszystkim według materiału, do którego są przeznaczone – drewna, kamienia lub metalu. Każda z tych grup obejmuje wiele typów dłut, różniących się kształtem ostrza, szerokością klingi, długością, kątem natarcia czy materiałem, z którego zostały wykonane:

• dłuta do drewna – to m.in. dłuta stolarskie (proste, płaskie), rzeźbiarskie (półokrągłe, skośne, profilowane), a także specjalistyczne, np. do dłubania, czopowania czy żłobienia. Mają zazwyczaj ostre, stosunkowo cienkie klingi i rękojeści przystosowane do pracy ręcznej i pobijania,
• dłuta do kamienia – masywniejsze niż do drewna, z krótszymi i grubszymi ostrzami. Wykonuje się je ze stali utwardzanej lub węglików spiekanych, bo muszą wytrzymywać duże siły. Używa się ich w rzeźbiarstwie, pracach budowlanych i konserwatorskich,
• dłuta do metalu (ślusarskie) – do zdzierania, odcinania lub żłobienia metalu. Posiadają krótki, mocny trzonek i bardzo twardą krawędź skrawającą,
• dłuta tokarskie – mocowane na tokarce i przeznaczone do pracy maszynowej.

Jak dobrać odpowiednie dłuto do rodzaju pracy?

Dłuto dobiera się do pracy na podstawie rodzaju materiału, głębokości i wymaganej precyzji obróbki. Do miękkiego drewna wystarczy lekkie dłuto stolarskie, ale do kamienia potrzebne będzie znacznie cięższe i mocniejsze. Do pracy w metalu przeznaczone jest dłuto ślusarskie – krótkie i twarde. Pamiętaj również, że:

1. Do usuwania większej ilości materiału najlepiej sprawdzi się dłuto z szerokim i grubym ostrzem.
2. Do precyzyjnych detali najlepsze okaże się dłuto wąskie i ostre.
3. Przy pracy wyłącznie ręką warto wybrać lekkie dłuto z wygodnym uchwytem, a przy pobijaniu lepiej użyć dłuta z wzmocnionym trzpieniem i twardym trzonkiem.

Jak ostrzyć dłuto?

Dłuto ostrzy się, przesuwając je po osełce lub kamieniu pod kątem około 25–30 stopni. Ostrze musi leżeć płasko, a ruch powinien być równy i powtarzalny. Dłuto da się naostrzyć także maszynowo, np. na szlifierce stołowej lub systemie z prowadnicą. Trzeba jednak uważać, żeby nie przegrzać ostrza i nie zmienić kąta skrawania.